Toaleta chorego - praktyka cz.2



W poprzednim poście była mowa o  myciu jamy ustnej osoby chorej. Jest to pierwsza czynność z całej toalety chorego. Dziś przedstawię kolejne czynności.
Zanim jednak do tego przejdę wypiszę kilka cennych rad dotyczących pielęgnacji chorego.

Pamiętaj!
  • Wytłumacz osobie chorej cel i przebieg wykonywanych czynności
  • Uzyskaj zgodę od chorego na wykonanie toalety
  • Jeśli to możliwe uzyskaj od chorego informację w jaki sposób myje twarz, ciało, włosy i jakich używa do tego środków (ulubiony płyn do demakijażu, tonik, zapach,  ulubiona odżywka do włosów, czy pianka do golenia itp.)
  • Zapewnij bezpieczeństwo – pamiętaj np. o możliwości poślizgnięcia
  • Zawsze pomagaj w wychodzeniu z wanny czy prysznica lub w zmianie pozycji ze względu na ryzyko zasłabnięcia czy utraty przytomności
  • Nie pozwól na zamknięcie się osoby chorej samej w łazience lub toalecie ze względu na możliwość wystąpienia nasilenia objawów choroby lub zasłabnięcia
  • Unikaj wykonywania kąpieli i zabiegów pielęgnacyjnych bezpośrednio po posiłkach (zalecany czas to minimum 2 godziny po posiłku)
  • Chroń chorego w trakcie kąpieli i po niej przed wychłodzeniem
  • Kontroluj i utrzymuj kontakt z chorym, zwracaj uwagę na kolor skóry, oddech, tętno
  • Zwracaj uwagę na niepokojące objawy – pocenie się, zawroty głowy, zmianę napięcia mięśni i inne
  • Obserwuj stan skóry – zaczerwienienie, wysypka czy świąd mogą być spowodowane podrażniającym działaniem kosmetyków służących do mycia czy pielęgnacji
  • Pamiętaj o ryzyku wystąpienia powikłań – podczas pielęgnowania mogą one wystąpić między innymi u pacjentów z chorobami układu krążenia(np. z niewydolnością serca), chorobami układu nerwowego (padaczka), z zaburzeniami świadomości i funkcji poznawczych
  • Podczas toalety ciała należy przykrywać umyte i osuszone części ciała, zapobiegając wyziębieniu i dbając o zachowanie intymności
  • Rękawiczki jednorazowe – używanie rękawiczek jednorazowych przy czynnościach pielęgnacyjnych naszych podopiecznych jest bardzo ważne dla chorego i dla opiekuna. Zdarza się jednak, że chory bardzo źle reaguje na to, że zakładamy przy nim rękawiczki. Myśli, że się go brzydzimy, a przecież to zupełnie nie tak! Warto wtedy powiedzieć, że chodzi również o bezpieczeństwo chorego a nie tylko nasze. Na naszych dłoniach mogą znajdować się bakterie niebezpieczne dla chorego, który zwykle ma obniżoną odporność.

  Przygotowanie pomieszczenia:
  • Zapewnij intymność i poczucie bezpieczeństwa – jeżeli jest taka potrzeba, łóżko chorego na czas wykonywania czynności pielęgnacyjnych należy oddzielić parawanem
  •  Zachowaj odpowiednią temperaturę otoczenia – taką w        której chory po rozebraniu będzie czuł się komfortowo (będzie mu ciepło)
  • Na czas kąpieli zamknij okna
  • Jeżeli pomieszczenie w którym odbędzie się kąpiel  chorego jest używane przez inne osoby, można na drzwiach wywiesić kartkę: „zajęte, toaleta, proszę nie wchodzić”

Po umyciu jamy ustnej chorego możemy przejść do golenia twarzy u Pana, najpierw jednak przygotujmy do tej czynności niezbędne sprzęty.

Golenie twarzy

Przygotuj:
  •          Maszynkę do golenia
  •          Zależnie od potrzeby – mydło w płynie, żel lub pianka do golenia
  •          Pędzel
  •          Środki po goleniu (balsam, woda po goleniu, krem)
  •          Miskę z ciepłą wodą, myjkę i ręcznik
  •          Środek dezynfekcyjny w przypadku zranienia
  •          Zapewnij dobre oświetlenie

Technika golenia: 

  • Ułóż chorego wygodnie, najlepiej w pozycji wysokiej lub pół-wysokiej, tak jak                 w przypadku mycia jamy ustnej
  • Podłóż ręcznik pod brodę i wokół szyi chorego
  • Długi zarost najpierw przytnij nożyczkami
  • Następnie zwilż skórę twarzy ciepłą wodą i nałóż dłonią lub pędzlem krem, żel lub piankę do golenia
  • Podczas golenia napnij skórę twarzy i prowadź golenie w kierunku odwrotnym do wzrostu włosów (w następnej kolejności należy golić zgodnie z kierunkiem wzrostu włosów)
  • W sytuacji zranienia należy skórę odkazić środkiem dezynfekcyjnym 
  • Po zakończeniu golenia dłonią lub za pomocą gąbki umyj ogoloną skórę twarzy ciepłą wodą z mydłem i delikatnie osusz (technika mycia twarzy znajduje się poniżej). Następnie posmaruj skórę twarzy zgodnie z upodobaniem
    i przyzwyczajeniami chorego, np. wodą po goleniu, balsamem lub kremem.
 

Mycie twarzy

Potrzebne nam będą:
  • Miska z ciepłą wodą
  • Środek pielęgnacyjny do mycia twarzy
  • Ewentualnie płyn do demakijażu, tonik
  • Krem do twarzy



Technika mycia twarzy:
  • Podłuż ręcznik pod brodę i wokół szyi chorego
  • Umyj okolicę oczu (od kącika zewnętrznego do wewnętrznego), następnie twarz, uszy, szyję
  • W tej samej kolejności opłucz i osusz te części ciała
  • Zastosuj tonik, krem
  Kiedy twarz mamy już czystą, przejdźmy do tułowia, a następnie do dolnej części ciała.

Mycie tułowia i dolnej części ciała:

Przygotuj:
  • 2 miski wypełnione ciepłą wodą (najlepiej o różnych kolorach: np. jaśniejsza do górnej części ciała, ciemniejsza do dolnej)
  • Ciepła woda – najbardziej odpowiednia jest o temperaturze ciała(ok. 37stopni C)
  • 2 gąbki lub myjki (najlepiej w różnych kolorach)
  • 2 ogrzane ręczniki kąpielowe (o różnych kolorach)
  • Dywanik kąpielowy lub ręcznik na podłodze
  • Czystą bieliznę pościelową (o wymianie bielizny pościelowej napiszę w  następnym poście)
  • Czystą bieliznę osobistą (piżamę, majtki, skarpetki)
  • Pojemnik na brudną bieliznę
  • Pampersy, podkłady, wkładki na wymianę (jeśli to konieczne ze względu na stan pacjenta)
  • Pojemnik na pampersy i opatrunki (jeśli istnieje potrzeba)
  • Mydło (najlepiej w płynie, o pH zbliżonym do pH skóry, hipoalergiczne, niepodrażniające)
  • Oliwka do całego ciała (najlepsza dla niemowląt) lub balsam
  • Dezodorant, perfum – zgodnie z wyborem chorego
  • W przypadku kąpieli w celach leczniczych (np. dla leczenia odleżyn czy innych ran) należy przygotować zalecane dodatki do kąpieli (środki odkażające, sole, wyciągi roślinne) i/lub środki opatrunkowe.

Przygotowanie chorego:
  • Jeśli to możliwe ułóż chorego na plecach, z niewielką poduszką lub podgłówkiem
  • Rozbierz chorego, zdejmij jego bieliznę osobistą i dokładnie przykryj prześcieradłem lub dużym ręcznikiem dolną część ciała
  • Zaleca się zdjęcie biżuterii chorego (pierścionków, łańcuszków, kolczyków, spinek) oraz zegarka – rzeczy te należy zabezpieczyć na czas wykonywania zabiegów
 
Toaleta tułowia:
Technika wykonania toalety:
  • Podłóż ręcznik pod rękę chorego, dalszą od nas
  • Dokładnie umyj dłoń, następnie całą kończynę ku górze, aż do pach. W tej samej kolejności dokładnie spłucz i osusz umytą skórę
  • Następnie te same czynności wykonaj z ręką położoną bliżej nas
  • Teraz umyj klatkę piersiową i brzuch – dokładnie umyj i starannie osusz zwłaszcza skórę pod piesiami u kobiet oraz fałdy skórne brzucha (możliwość powstawania odparzeń)
  • Jeżeli stan pacjenta na to pozwala, posadź chorego i umyj mu plecy ( w czasie sadzenia i mycia pleców obserwuj pacjenta ze względu na możliwość wystąpienia utraty przytomności)
  • Jeżeli chory jest leżący i nie jest w stanie usiąść, należy pomóc mu ułożyć się na boku
  • Po ułożeniu chorego na boku zabezpiecz łóżko ręcznikiem i umyj a później osusz plecy od góry w kierunku pośladków; umytą i osuszoną skórę pleców należy posmarować balsamem lub oliwką
  • Ostrożnie połóż chorego na plecach, posmaruj przednią, górną część ciała balsamem lub oliwką i przykryj chorego.

Pielęgnacja dolnej części ciała

Technika wykonania toalety:
  • Zmień miskę z wodą, weź nowy ręcznik i przejdź do mycia kończyn dolnych. Oczywiście można wymienić wodę w dotychczas używanej misce, jednak wcześniejsze przygotowanie drugiego pojemnika z wodą ułatwia pracę
    i pozwala na pozostanie z chorym podczas całego zabiegu
  • Umyj kończyny dolne od stóp ku górze (ku pachwinom) a następnie osusz.
  • Pamiętaj o dokładnym umyciu i osuszeniu skóry pomiędzy palcami

Pielęgnacja miejsc intymnych u chorego leżącego

Toaletę miejsc intymnych powinno się wykonywać przynajmniej raz dziennie.
W czasie wykonywania toalety należy pacjentowi zapewnić maksimum bezpieczeństwa
i intymności. W miarę możliwości toaletę krocza powinna wykonywać osoba tej samej płci co chory. Jeżeli tylko stan pacjenta na to pozwala, należy umożliwić mu samodzielne wykonywanie pielęgnacji miejsc intymnych (aby zadbać w ten sposób o jak najdłuższą niezależność chorego). Rola opiekuna polega wówczas  na dyskretnej i taktownej pomocy.

Przygotuj:

  • Miskę z ciepłą wodą
  • Myjkę lub gąbkę i ręcznik przeznaczone wyłącznie do tego celu
  • Dzbanek z ciepłą wodą (lub z roztworem leczniczym) do spłukiwania miejsc intymnych
  • Mydło w płynie o neutralnym pH lub płyn do higieny miejsc intymnych
  • Środki do pielęgnacji skóry
  • Bieliznę osobistą
  • Jeżeli zachodzi taka potrzeba pampersy, pielucho-majtki, wkładki
  • Materiał opatrunkowy w razie obecności ran (odleżyn)


Technika wykonania toalety:
  • Ułóż chorego w pozycji leżącej na plecach, zegnij nogi w stawach kolanowych, stopy chorego oprzyj o podłoże
  • Osłoń okolice intymne, przykrywając podbrzusze i uda ręcznikiem (dobrze, jeżeli w takiej pozycji pacjent znajduje się na basenie)
  • W razie obecności odleżyn usuń materiał opatrunkowy ze skóry i wyrzuć go
  • Spłucz okolice intymne ciepłą wodą
  • Namocz gąbkę wodą i mydłem lub płynem do pielęgnacji miejsc intymnych
  • Myj okolice intymne od strony spojenia łonowego w kierunku odbytu
  • U mężczyzn należy odciągnąć napletek i umyć żołądź (trzeba zadbać, aby mydło nie przedostało się do ujścia cewki moczowej, ponieważ może to spowodować jej podrażnienie i stan zapalny), po umyciu i osuszeniu napletek należy odprowadzić (naciągnąć) na żołądź – brak tej czynności może spowodować obrzęk i dolegliwości bólowe
  • U kobiet toaletę miejsc intymnych wykonuje się poprzez polanie płynem do pielęgnacji lub płynem leczniczym narządów płciowych i lekkie rozchylenie ręką warg sromowych w trakcie polewania lub mycia (należy zawsze pamiętać o kierunku mycia: od góry ku tyłowi w kierunku odbytu
  •  Szczególnie starannej pielęgnacji miejsc intymnych wymaga chory, który ma założony cewnik do pęcherza moczowego
  • W celu wykonania toalety pośladków ułóż chorego na boku – umyj pośladki, szparę pośladkową i okolicę odbytu, zachowując kierunek od spojenia łonowego do odbytu
  • Po zakończeniu mycia starannie osusz skórę, zwłaszcza fałdy skórne
  • Posmaruj pośladki oliwką dla dzieci lub specjalistycznymi emulsjami
  • Odparzenia i odleżyny wymagają właściwego opatrzenia
  • Jeśli zachodzi taka potrzeba, załóż choremu pielucho-majtki lub wkładki
  • Po wykonaniu toalety ułóż chorego wygodnie, posmaruj nogi i stopy chorego balsamem lub oliwką.
  • Ubierz chorego i okryj.


Nasz podopieczny jest już wykąpany. Teraz możemy zastosować ulubiony dezodorant
i perfum chorego. Jeśli chory chciałby odświeżyć skórę głowy i włosy, możemy to zrobić teraz.

Pielęgnacja włosów i skóry głowy



Przygotuj:

  • Dzbanek z ciepłą wodą do płukania włosów
  • Miskę lub (u chorych leżących) „rynienkę” (z folii i ręczników) do   mycia włosów
  • 2 ręczniki
  • Szampon i ewentualnie odżywkę do włosów
  • Suszarkę, ewentualnie prostownicę, wałki
  • Szczotkę i grzebień
  • Jeśli jest taka potrzeba, specjalny szampon, płukanki, maści lecznicze


Pozycja wykonania zabiegu (zależna od stanu chorego)
 

  • Siedząca w łóżku: chory ma głowę pochyloną do przodu, nogi spuszczone
    z łóżka lub rozchylone, miska z wodą stoi na szafce lub na łóżku
  • Siedząca przy umywalce: chorego można przyprowadzić do umywalki, posadzić na krześle z oparciem i umyć głowę w pozycji siedzącej z głową pochyloną do przodu pod bieżącą wodą
  • Leżąca w łóżku: jeżeli stan chorego na to pozwala, ułożyć go w taki sposób aby głowa chorego była przy krawędzi łóżka, pod barki chorego należy ułożyć poduszki, tak, aby głowa nieco zwisała do tyłu, można przy tym zastosować odpowiedni do mycia głowy profesjonalny sprzęt (rynnę z miską) lub wykonać zabezpieczenie z folii i ręczników („rynienkę”)

Technika wykonania zabiegu:
  • Ułóż chorego w odpowiedniej i bezpiecznej pozycji, zabezpiecz podopiecznego
    i jego otoczenie przed niepotrzebnym zamoczeniem
  • Przed myciem rozczesz i wyszczotkuj włosy (zgodnie z życzeniem chorego)
  • Zwilż głowę (włosy) chorego i nanieś szampon, wcierając opuszkami palców
    w skórę głowy
  • Spłucz włosy (wodą z dzbanka, jeśli chory jest w pozycji leżącej lub siedzi na łóżku)
  • Jeśli chory stosuje odżywkę do włosów, nanieś ją na włosy i postępuj zgodnie
    z zaleceniami producenta.
  • Po umyciu rozczesz i wysusz włosy
  • Uczesz włosy zgodnie z życzeniem chorego.

Pamiętaj!
  • W czasie wykonywania zabiegu zabezpiecz chorego przed wyziębieniem lub poparzeniem gorącą wodą
  • W czasie wykonywania zabiegu obserwuj pielęgnowaną skórę pod kątem wystąpienia ewentualnych podrażnień, wysypki, świądu, które mogą świadczyć o reakcji alergicznej na środek pielęgnujący
  • W czasie mycia włosów dbaj, aby nie zamoczyć opatrunków
  • Chorych po operacjach neurochirurgicznych, urazach głowy i kręgosłupa pielęgnuj po instruktażu wykonanym przez pielęgniarkę czy lekarza i pod ich nadzorem
  • Zmieniaj pozycję chorego stopniowo – wstanie z łóżka po długotrwałym przebywaniu w pozycji leżącej może spowodować omdlenie, utratę przytomności
  • Zmiany chorobowe w okolicy głowy należy pielęgnować zgodnie z zaleceniami lekarza i pielęgniarki.

Źródło: "Podręcznik wolontariusza hospicyjnego" oraz "Przewlekle chory w domu" Fundacja hospicyjna

W następnym poście zajmę się pielęgnacją stóp i dłoni osoby chorej oraz zmianą pościeli w łóżku chorego leżącego.

Kategoria:

Udostępnij:

1 komentarze

  1. Witam,chciałbym zainteresować Was innowacyjnym produktem jakim jest Wanna pneumatyczna Rosshe.Wanna przeznaczona jest do mycia osób z niewydolnością ruchową.W bezpieczny i prosty sposób umyjemy i ulżymy chorej osobie.
    Zapraszam do obejrzenia filmu demonstracyjnego:
    www.wannymedyczne.pl
    ,w razie jakichkolwiek pytań zapraszam jacek.wannyrosshe@gmail.com lub tel.796363536

    OdpowiedzUsuń